Bij welke sport is het toegestaan om op de bal te gaan zitten? Dat vraagt Pieter Veenboer zich af in een ingezonden brief in de Volkskrant van 18 december. In het debat over de Teeven-deal zei premier Rutte dat hij “veel eerder op de bal had moeten zitten”. Nee, die uitdrukking ken ik ook niet. En ik kan ook niets vinden wat er op lijkt. Wel zijn er in het Nederlands verrassend veel uitdrukkingen met ‘ballen’ erin, niet allemaal geschikt om hier te herhalen. Terug naar de premier. Heeft hij de Nederlandse taal verrijkt met zijn bal? Well, not really.
De minister-president strooide met een anglicisme; hij leende iets uit de Engelse taal. Want in het Engels kun je inderdaad “on the ball” zijn. Dat betekent vrij vertaald dat je snapt dat er iets aan de hand is en dat je snel reageert. Rutte kan ook inspiratie hebben gehaald uit de uitdrukking “keep your eye on the ball”. Blijven opletten en als het moet, in actie komen. In het debat over de Teeven-deal -het zwaarste debat uit Rutte’s politieke loopbaan- was sowieso veel Engels te horen. “Only human, slip of the tongue, heat of the moment”.
De premier heeft een motie van afkeuring overleefd dus zo schadelijk kan al dat Engels niet zijn geweest. Toch lees ik dat het gebruik van Engelse woorden een van de grootste ergernissen is onder taalkenners. Bellend in de trein tegen een vriend zeggen: “ik ben zo blij dat je dat acknowledget” of “We werken allemaal met toegenomen connectedness”. Waarom is dit zo irritant? Als je voortdurend Engels gebruikt dan loop je het risico om over te komen als een aansteller. Of misschien wel als iemand die iets te verbergen heeft. Wie weet speelt onze Calvinistische geschiedenis hier nog een rol: het moet vooral niet te mooi of te gewichtig zijn. Waarom vertel je het niet ‘gewoon’? Doseren is hier volgens mij het toverwoord. Het andere uiterste is namelijk een tikkeltje krampachtig: zeggen dat je ‘afspraakjes hebt’ als je aan het daten bent. Ook kijken collega’s vast raar op als je ze uitnodigt om even ‘uit de doos te breinspuien’. Doseren dus en vooral niet op de bal gaan zitten. Dat mag alleen bij Pilates